SLS, SLES i inne detergenty w kosmetykach do włosów

Mycie włosów jest czynnością tak oczywistą, jak mycie zębów. Szampon, którego używamy (w opinii wielu osób), ma czyścić, ułatwiać rozczesywanie, dobrze się pienić i sprawiać, że włosy będą odżywione i lśniące. Czy aby na pewno?

Błąd! Jedynym zadaniem szamponu jest oczyszczenie skóry głowy i włosów – odżywanie, ułatwianie rozczesywania, zmiękczanie i cała masa innych efektów zależy od masek i odżywek.

Błędem jest również myślenie, że dobry szampon musi się pienić – jeśli tak jest, możemy być prawie pewni, że producent dolał do niego silne detergenty, np. SLS lub SLES. Dlaczego mogą być one szkodliwe?

Chociażby dlatego, że silne detergenty częściowo wymywają z włosów struktury lipidowe, które otaczają i ochraniają włos. A dodatkowo wykazują masę skutków ubocznych, o czym poniżej.

Czy to oznacza, że powinniśmy czym prędzej wyrzucić do kosza wszelkie szampony z SLS czy SLES? Niekoniecznie. Zanim wpadniemy w panikę, sprawdźmy, jak nauczyć się odczytywać detergenty w składach szamponów, które z nich mogą być niebezpieczne i kiedy jednak... mogą nam się przydać :)

Co to są SLS i SLES?

Zacznijmy od SLS i SLES, ponieważ są to najpopularniejsze silne detergenty, które znajdziemy w większości szamponów:

• SLS – Sodium Lauryl Sulfate, tani detergent syntetyczny;
• SLES – Sodium Laureth Sulfate, tani detergent syntetyczny, nieco łagodniejszy niż SLS.

Do czego służą?

SLS i SLES sprawiają, że produkt bardziej się pieni, a my mamy przez to wrażenie, że jest bardziej skuteczny. Ich zadaniem jest usuwanie tłustych substancji z powierzchni skóry, a więc pełnią funkcję myjącą. Znajdziemy je głównie w szamponach.

Dlaczego są szkodliwe?

SLS i SLES są uważane za składniki kosmetyków niebezpieczne dla zdrowia, ponieważ:

• zdarza się, że powodują przesuszenie i podrażnienie skóry,
• wywołują świąd,
• zaburzają wydzielanie łoju i potu,
• mogą powodować zaczerwienienia, łuszczenie się skóry, obrzęki, a do tego wysuszać włosy,
• niewystarczająco oczyszczone produkty z SLS mogą być rakotwórcze,
• SLS może być szkodliwy w wysokich temperaturach.

Jak rozpoznać detergenty w składach kosmetyków do włosów?

W kosmetykach do włosów możemy się spotkać także z innymi – poza SLS i SLES – detergentami, które dają się podzielić na 4 grupy: detergenty anionowe, kationowe, amfoteryczne i niejonowe.

Detergenty anionowe

Te detergenty są tanie, łatwo się spłukują i dobrze pienią. Zaliczamy do nich:

• Sodium lauryl sulfate (SLS)
• Sodium coco sulfate (SCS)
• Sodium laureth sulfate (SLES)
• Ammonium lauryl sulfate (ALS)
• Ammonium laureth sulfate (ALES)
• Sodium C14-16 Olefin Sulfonate
• Sodium cocoyl sarcosinate
• Sodium myreth sulfate
• TEA-dodecylbenzenesulfonate
• Ethyl PEG-15 cocamine sulfate
• Dioctyl sodium sulfosuccinate 
• Alkylbenzene sulfonates
• Sodium lauryl sulfoacetate

Detergenty kationowe

Czyli sól. Są często stosowane jako środki kondycjonujące – z tego powodu znajdziemy je często w składach odżywek. Mają działanie antystatyczne. Są to:

• Behentrimonium chloride
• Cetrimonium chloride
• Behentrimonium methosulfate
• Benzalkonium chloride
• Cinnamidopropyltrimonium chloride
• Cocotrimonium chloride
• Dicetyldimonium chloride
• Dicocodimonium chloride
• Dihydrogenated tallow dimethylammonium chloride
• Hydrogenated Palm Trimethylammonium chloride
• Laurtrimonium chloride
• Stearalkonium chloride
• Tallowtrimonium chloride
• Tricetyldimonium chloride 
• Quaternium-15
• Quaternium-18 Bentonite
• Quaternium-18 Hectonite
• Quaternium-22

Detergenty amfoteryczne

Te detergenty są łagodne dla skóry, ich używanie nie powinno stanowić zagrożenia. Często znajdziemy je w delikatnych szamponach, nawet dla dzieci. Możemy tu wymienić:

• Cocamidopropyl betaine
• Coco betaine
• Cocoamphoacetate
• Cocoamphodipropionate
• Disodium cocoamphodiacetate
• Disodium cocoamphodipropionate
• Lauroamphoacetate
• Sodium cocoyl isethionate
• Detergenty niejonowe
• Coco glucoside
• Decyl glucoside
• Lauryl glucoside
• Laureth-10 (lauryl ether 10)
• Laureth-23
• Laureth-4
• PEG-10 Sorbitan Laurate
• Polysorbate- (20, 21, 40, 60, 61, 65, 80, 81)
• PPG-1 Trideceth-6
• Steareth- (2, 10, 15, 20)
• C11-21 Pareth- (3 do 30)
• C12-20 Acid PEG-8 Ester 

Uwaga: wbrew podobnej nazwie Betaine (Betaina) nie jest detergentem, lecz składnikiem nawilżającym pozyskiwanym… z buraków :)

Detergenty niejonowe

Te detergenty są drogie, słabo się pienią i nieprzyjemnie pachną, ale są najłagodniejsze. 

Można wśród nich wymienić:

• Coco glucoside
• Decyl glucoside
• Lauryl glucoside
• Laureth-10 (lauryl ether 10)
• Laureth-23
• Laureth-4
• PEG-10 Sorbitan Laurate
• Polysorbate- (20, 21, 40, 60, 61, 65, 80, 81)
• PPG-1 Trideceth-6
• Steareth- (2, 10, 15, 20)
• C11-21 Pareth- (3 do 30)
• C12-20 Acid PEG-8 Ester 

Jak unikać SLS, SLES i innych silnych detergentów?

Unikanie produktów z SLS i SLES może być trudne, ale – jeśli chodzi o włosy – możemy znaleźć szampony bez tych detergentów w składzie (np. słynny Babydream). Myślę też, że nie ma potrzeby wpadać w panikę – jeśli dotąd używaliśmy szamponów z silnymi detergentami, a one służą naszym włosom i nie zauważamy skutków ubocznych, możemy stosować je dalej (chociaż dobrze byłoby je ograniczyć). Polecam także rozcieńczanie szamponów z SLS/SLES wodą zanim nałożymy je na głowę.

Możemy też zabezpieczać przed nimi włosy na długości za pomocą metody OMO: nakładamy odżywkę, po kilkunastu lub kilkudziesięciu minutach myjemy głowę (tylko skórę, nie włosy!) szamponem, a na końcu znów nakładamy odżywkę i po jakimś czasie spłukujemy wodą. Ważne w tej metodzie jest to, że nie myjemy włosów szamponem na długości, a jedynie wypłukują się one spływającą z czubka głowy pianą. 

Najlepszym sposobem na unikanie silnych detergentów będzie więc zmniejszenie częstotliwości używania szamponów z tymi składnikami oraz odstawienie masek i odżywek, w których składach się znajdują. Używanie szamponu z silnym detergentem jest natomiast wskazane raz na tydzień lub dwa, by oczyścić włosy z nagromadzonych silikonów.

Kiedy odstawić silne detergenty?

Tu odpowiedź jest prosta: kiedy nam nie służą, np. powodują swędzenie skóry głowy, pieczenie lub łupież.

Używacie szamponów z silnymi detergentami? Jak często?